Sao Mộc sắp tiến tới vuông góc với sao Thổ từ tháng 8 tới, và đây là lúc AI (Trí Tuệ Nhân Tạo) sắp đối diện với các quy định điều tiết. Admin biên dịch các bài báo từ Financial Times, cho thấy quá trình này đang được khởi động
Luật sắp được ban hành từ tháng tới đại diện cho kế hoạch của khối này nhằm định hướng quá trình thiết lập các quy tắc cho công nghệ thế hệ tiếp theo. Nhưng các nhà phê bình cho rằng nó thiếu cân nhắc và không đầy đủ.
Andreas Cleve, giám đốc điều hành của công ty khởi nghiệp lĩnh vực chăm sóc sức khỏe của Đan Mạch - Corti, đang phải suy nghĩ rất nhiều thứ - thu hút các nhà đầu tư mới, thuyết phục các bác sĩ lâm sàng sử dụng "trợ lý co-pilot AI" của công ty mình và theo kịp những đột phá mới nhất trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.
Nhưng ông lo ngại những nỗ lực như vậy sẽ trở nên khó khăn hơn do một mối quan ngại mới: Đạo luật Trí tuệ Nhân tạo (AI) mới của EU, luật đầu tiên nhằm đảm bảo sử dụng công nghệ này một cách có đạo đức. Nhiều công ty khởi nghiệp công nghệ lo ngại rằng luật có thiện chí này cuối cùng có thể bóp nghẹt ngành công nghiệp mới nổi trong thủ tục hành chính.
Cleve cho biết chi phí tuân thủ tương đương với một khoản "thuế" bổ sung cho các doanh nghiệp nhỏ trong khối. "Đó là một nhiệm vụ khó khăn để huy động tiền mặt và bây giờ bạn lại bị đánh thêm khoản thuế này. Bạn cũng cần dành thời gian để hiểu nó."
Cleve tin rằng việc bảo vệ xung quanh các sản phẩm AI có thể gây hại là rất quan trọng. "Đạo luật Trí tuệ Nhân tạo là một ý tưởng hay", ông nói. "Nhưng tôi lo lắng rằng nó sẽ khiến những doanh nhân công nghệ chuyên sâu khó thành công ở châu Âu."
Đạo luật này, chính thức có hiệu lực vào ngày 2 tháng 8 và sẽ được triển khai theo giai đoạn trong hai năm tới, là luật đầu tiên thuộc loại này, phản ánh mong muốn của EU trở thành "trung tâm toàn cầu về AI đáng tin cậy".
Nó phân loại các hệ thống AI khác nhau thành các danh mục rủi ro. Các quy định khắt khe nhất sẽ áp dụng cho các nhà cung cấp hệ thống được phân loại là "rủi ro cao", chẳng hạn như những hệ thống có thể lập hồ sơ cá nhân hoặc xử lý dữ liệu cá nhân. Các quy tắc bao gồm tính minh bạch hơn về cách họ sử dụng dữ liệu, chất lượng của các tập dữ liệu họ sử dụng để đào tạo mô hình, thông tin rõ ràng cho người dùng và sự giám sát chặt chẽ của con người. Thiết bị y tế và cơ sở hạ tầng quan trọng nằm trong danh mục này.
Các quan chức EU cho biết, luật về AI nhằm mục đích giúp công nghệ mới phát triển mạnh mẽ với các quy tắc rõ ràng. Chúng xuất phát từ những nguy hiểm mà Ủy ban điều hành EU nhìn thấy trong sự tương tác giữa con người và hệ thống AI, bao gồm cả những rủi ro gia tăng đối với sự an toàn và an ninh của công dân EU, và khả năng mất việc làm.
Nỗ lực để điều chỉnh cũng xuất phát từ lo ngại rằng sự ngờ vực của công chúng đối với các sản phẩm AI cuối cùng sẽ dẫn đến việc phát triển công nghệ này ở châu Âu chậm lại, khiến khối này tụt hậu so với các cường quốc như Mỹ và Trung Quốc.
Nhưng các quy tắc này cũng là một nỗ lực ban đầu để định hướng quá trình điều chỉnh công nghệ của tương lai trên toàn cầu, vì Mỹ, Trung Quốc và Vương quốc Anh cũng đang nỗ lực xây dựng khuôn khổ quản lý cho AI. Khi công bố đạo luật vào tháng 4 năm 2021, Giám đốc kỹ thuật số của khối, Margrethe Vestager, cho biết: "Với những quy tắc mang tính bước ngoặt này, EU đang đi đầu trong việc phát triển các chuẩn mực toàn cầu mới để đảm bảo AI có thể được tin tưởng."
Công việc của ủy ban bị đình trệ vào cuối năm 2022 khi OpenAI phát hành ChatGPT, một chatbot được hỗ trợ bởi các mô hình ngôn ngữ lớn có khả năng tạo ra văn bản mạch lạc từ một lời nhắc đơn giản. Sự xuất hiện của cái gọi là AI sinh ra nội dung đã định hình lại bức tranh công nghệ và khiến các nhà lập pháp EU phải vội vã sửa đổi các quy tắc để tính đến sự phát triển mới này.
Nhưng những nhà phê bình cảnh báo rằng, các nỗ lực vội vàng để điều chỉnh các mô hình nền tảng - các hệ thống AI được đào tạo trước hỗ trợ cho các ứng dụng như ChatGPT, với nhiều công dụng rộng rãi - sẽ hạn chế việc sử dụng chính công nghệ này, thay vì hạn chế các rủi ro do việc sử dụng AI nói chung gây ra.
Các nhà lập pháp đã tổ chức các cuộc đàm phán marathon vào tháng 12 năm 2023 để đưa các quy tắc vượt qua ranh giới, nhưng những nhà phê bình hiện nay cho rằng chúng chưa được hoàn thiện. Các nhà quản lý đã bỏ qua các chi tiết cần thiết, cấp bách để làm rõ ràng cho các doanh nghiệp tìm cách tuân thủ các quy định, họ nói - từ các quy tắc rõ ràng về quyền sở hữu trí tuệ đến bộ quy tắc thực hành cho doanh nghiệp. Một số người ước tính rằng EU cần khoảng 60 hoặc 70 văn bản luật phụ để hỗ trợ việc thực hiện Đạo luật Trí Tuệ Nhân tạo.
“Luật này khá mơ hồ,” Kai Zenner, trợ lý nghị sĩ tham gia vào việc soạn thảo các quy tắc thừa nhận. "Áp lực thời gian dẫn đến kết quả là nhiều thứ vẫn còn bỏ ngỏ. [Các nhà quản lý] không thể đồng ý về chúng và việc thỏa hiệp sẽ dễ dàng hơn. Đó là một cú đánh mò mẫm trong bóng tối."
Cecilia Bonefeld-Dahl, tổng giám đốc của DigitalEurope, đại diện cho ngành công nghệ lục địa, cảnh báo cách tiếp cận tản mạn này đã dẫn đến các quy định được hình thành kém cỏi, sẽ cản trở nỗ lực cạnh tranh của châu Âu với Hoa Kỳ trong việc sản xuất các công ty AI của tương lai.
“Chi phí tuân thủ bổ sung cho các công ty EU đang khiến chúng tôi tụt hậu xa hơn,” bà nói. "Chúng tôi sẽ thuê luật sư trong khi phần còn lại của thế giới đang thuê lập trình viên."
Các quan chức hiện đang điên cuồng cố gắng vá các lỗ hổng trong quy định trước khi nó có hiệu lực.
Một vấn đề mà văn bản hiện tại không rõ ràng là liệu các hệ thống như ChatGPT có hoạt động bất hợp pháp khi chúng "học hỏi" từ các nguồn được bảo vệ bởi luật bản quyền hay không.
“Phần thưởng hợp lý [cho người tạo nội dung] là gì? Thông tin nào được bảo vệ nếu nó được tạo ra một phần bởi AI? Chúng tôi không có câu trả lời cho những câu hỏi này,” một quan chức kỳ cựu của EU cho biết.
Các nhà ngoại giao ở Brussels hiện đang cố gắng tìm câu trả lời thông qua tham vấn với các quốc gia thành viên. Một tài liệu mật do Chủ tịch trước đây của EU do Bỉ nắm giữ đã yêu cầu các quốc gia thành viên tiến hành nghiên cứu về mối quan hệ giữa AI và bản quyền cùng với bằng chứng về luật pháp địa phương xử lý vấn đề này.
Bỉ kêu gọi ý kiến về việc ai sẽ chịu trách nhiệm về nội dung do AI tạo ra và liệu có nên thiết lập "phương thức thù lao" cho những người tạo ra nội dung mà AI sử dụng. Vị quan chức kỳ cựu đề xuất có thể sửa đổi các quy tắc bản quyền lâu đời của khối để giải quyết những vấn đề đang chờ xử lý này. Nhưng những người khác lại miễn cưỡng mở lại các luật cũ.
Ngoài ra, cũng cần có luật bổ sung để thiết lập các bộ quy tắc thực hành, nhằm hướng dẫn các công ty công nghệ về cách thực hiện các quy tắc trong Đạo luật Trí tuệ Nhân tạo, vốn cho đến nay vẫn thiếu các chi tiết thực tế.
Ví dụ, một ứng dụng như nhận dạng khuôn mặt cần được kiểm tra theo các yêu cầu của đạo luật bằng cách tiếp xúc với các lỗ hổng, chẳng hạn như thay đổi một vài pixel để xem nó có còn nhận dạng khuôn mặt không. Nhưng Đạo luật Trí Tuệ Nhân Tạo không chứa hướng dẫn rõ ràng về cách thực hiện bài kiểm tra như vậy.
Van phòng Trí tuệ Nhân tạo, một phân ngành mới thuộc Ủy ban châu Âu, sẽ đóng vai trò then chốt trong việc soạn thảo các luật phụ quy định cách thức áp dụng các nguyên tắc trong luật chính vào thực tế.
Nhưng thời gian đang cạn dần vì các bộ quy tắc thực hành cần phải được đưa ra chỉ chín tháng kể từ khi Đạo luật Trí tuệ Nhân tạo có hiệu lực. Vào tháng 2 năm tới, một số lệnh cấm quan trọng của nó sẽ có hiệu lực. Chúng bao gồm lệnh cấm đối với "những rủi ro không thể chấp nhận được" - bao gồm chấm điểm xã hội, xếp hạng mọi người dựa trên hành vi của họ; cảnh sát dự đoán, sử dụng dữ liệu để dự đoán tội phạm; và kiểm tra tâm trạng của nhân viên tại nơi làm việc, có khả năng xâm phạm quyền riêng tư của họ.
"Vấn đề sẽ nằm ở các chi tiết," một nhà ngoại giao đóng vai trò chủ chốt trong việc soạn thảo Đạo luật Trí tuệ Nhân tạo cho biết. "Nhưng mọi người đều mệt mỏi và thời gian eo hẹp."
Một rủi ro khác là quá trình này bị thao túng bởi hoạt động vận động hành lang từ các nhóm doanh nghiệp quyền lực, không nhằm mục đích làm rõ các quy tắc mà là làm suy yếu chúng. Một quan chức cấp cao của EU cho biết những nhà vận động hành lang đã đi khắp nơi để "gieo rắc nỗi sợ hãi" trong số những người có ảnh hưởng trong quá trình xây dựng quy tắc.
Tương tự, khi các quy tắc về quyền riêng tư được phê duyệt, các nền tảng trực tuyến lớn "than khóc về sự kết thúc của internet, sự kết thúc của tất cả mọi thứ", vị quan chức nói. "Không có gì xảy ra.
Brando Benifei, một nhà lập pháp trung tả người Ý đồng lãnh đạo các cuộc thảo luận tại nghị viện châu Âu, cho biết cần có sự tham gia của nhiều bên liên quan để tránh kết quả này.
“Chúng tôi muốn xã hội dân sự tham gia vào việc soạn thảo các Bộ Quy Tắc Thực Hành mà ủy ban sẽ phải chuẩn bị,” ông nói.
Viết các quy tắc đủ rõ ràng là một thách thức, nhưng một thách thức khác là thực thi chúng ở từng quốc gia thành viên. Đạo luật Trí tuệ Nhân tạo không nêu rõ ràng cơ quan nào ở cấp quốc gia nên giám sát các quy tắc.
Một quan chức đóng vai trò chủ chốt trong việc thực hiện Đạo luật Trí tuệ Nhân tạo dự đoán sẽ có cuộc chiến giữa các công ty viễn thông địa phương, các tổ chức giám sát cạnh tranh và bảo vệ dữ liệu về việc ai sẽ được trao quyền thực thi. "Nó có thể trở nên lộn xộn," người đó nói. "Có sự khác biệt về quan điểm về việc ai nên là người thực thi. Nhưng chúng tôi cần sự thống nhất trong việc thực hiện."
Nếu không có thêm sự rõ ràng, các quan chức cảnh báo về việc thực hiện "không đồng đều" các quy định, điều này sẽ gây ra sự nhầm lẫn cho các doanh nghiệp khi tung ra sản phẩm ở các quốc gia khác nhau.
Việc thành lập Văn phòng Trí tuệ Nhân tạo sẽ giúp điền vào các chi tiết, nhưng nó vẫn chưa được nhân sự đầy đủ. Brussels cần tuyển dụng 140 vị trí toàn thời gian, bao gồm nhân viên kỹ thuật và cả các chuyên gia chính sách khó tìm. Ví dụ, Văn phòng Trí tuệ Nhân tạo sẽ cần một nhà khoa học hàng đầu.
Một số người nói rằng EU sẽ gặp khó khăn trong việc tuyển dụng những chuyên gia kỹ thuật này vì các công ty công nghệ lớn cũng đang tìm kiếm những người tài năng và thường cung cấp mức lương cao hơn.
Nhưng những người khác hạ thấp khả năng thiếu hụt nhân tài sắp xảy ra.
"Chúng tôi đang nhận được các CV xuất sắc," một người phụ trách tuyển dụng nhân viên cho Văn phòng Trí tuệ Nhân tạo cho biết. "Chúng tôi đã lấp đầy khoảng 40 đến 50 vị trí và tôi không dự đoán thiếu hụt. Chúng tôi thu hút những người muốn làm việc tốt và có kỹ năng phù hợp."
Điều phức tạp thêm cho những nỗ lực của EU là thực tế là các khối khác nhau - từ OECD đến G7 và Hoa Kỳ - đang thúc đẩy chương trình nghị sự riêng của họ khi nói đến việc giới thiệu các biện pháp bảo vệ đối với công nghệ AI.
Trong quá khứ, các nhà quản lý của Ủy Ban Châu Âu đã hành động sớm để ảnh hưởng đến cách các quy định được ban hành trên toàn thế giới - cái gọi là "Hiệu ứng Brussels". Ví dụ, các quy tắc về quyền riêng tư của họ hiện đã được nhiều khu vực pháp lý khác nhau bắt chước.
Nhưng các khu vực khác cũng đang tìm cách ảnh hưởng đến việc sử dụng AI. Các nước G7 đã tán thành các nguyên tắc tập trung vào tính minh bạch trong các hệ thống AI, trong khi Hoa Kỳ đã đưa ra sáng kiến riêng của mình với trọng tâm là nghiên cứu và phát triển. Ở Anh, chính phủ Lao động dự kiến sẽ trình bày dự luật về AI trong Bài phát biểu của Nhà vua vào tuần này.
Các quan chức EU bác bỏ quan niệm rằng các quy tắc của họ đang cạnh tranh với các nỗ lực khác nhằm thiết lập các tiêu chuẩn về AI. "Ví dụ, để chứng nhận một thiết bị y tế, bạn cần các tiêu chuẩn. Không có một cơ quan quản lý duy nhất nào kiểm soát. Các quy trình an toàn sẽ liên quan đến sự hợp tác của các bên khác. AI có ở khắp mọi nơi và không thể có một cơ quan siêu quản lý," một quan chức cấp cao khác của EU nói.
Cho dù có các quy định cạnh tranh mới hay không, nhiều người cho rằng luật về AI của EU mâu thuẫn với tham vọng rộng lớn hơn của các công ty công nghệ trong nước nhằm cạnh tranh với Mỹ về AI - biến Hiệu ứng Brussels thành trở ngại.
Bonefeld-Dahl của DigitalEurope cảnh báo Brussels cần phải xem xét đầu tư vào các hệ thống AI và con người nếu họ muốn tạo ra tác động trong cuộc đua AI. "Tất cả các thành viên của chúng tôi đang đầu tư vào Mỹ và tiếp thị sản phẩm của họ ở đó. Không chỉ là Đạo luật Trí tuệ Nhân tạo. Chức năng lãnh đạo công nghệ đòi hỏi các kỹ năng và chúng tôi có một khoảng trống đầu tư rất lớn ở châu Âu."
Các quan chức đang tích cực bác bỏ những quan niệm cho rằng Brussels đang tụt hậu. "EU vẫn có thể tìm được vị trí của mình trong cuộc đua AI", một quan chức cho biết.
Những người khác đã thực hiện một "cuộc tập trận phá vỡ huyền thoại" về những gì mà các quy định thực sự đòi hỏi. Một quan chức cấp cao thứ ba của EU có hiểu biết sâu sắc về các quy tắc cho biết việc chúng sẽ gây tổn hại cho sự đổi mới là "tin giả". "Đạo luật Trí tuệ Nhân tạo không phải là về mọi thứ trên đời", quan chức này nói. "Nó loại trừ nghiên cứu và phát triển, phát triển nội bộ của công ty về các công nghệ mới và bất kỳ hệ thống nào không có rủi ro cao."
Roberto Viola, người đứng đầu đơn vị kỹ thuật số của EU phụ trách thiết lập các chính sách liên quan đến kỹ năng kỹ thuật số và đổi mới, cho biết Đạo luật Trí tuệ Nhân tạo thực sự sẽ giúp các công ty khởi nghiệp bằng cách cho phép đổi mới. "Nó cho phép thử nghiệm trong thế giới thực. Có nhiều không gian cho thử nghiệm", ông nói.
Tuy nhiên, các doanh nhân vẫn nghi ngờ về khả năng trở thành siêu cường về AI của EU trong khi triển khai các quy tắc mới. "Các công ty châu Âu đang thiếu nguồn lực [và bị hạn chế] bởi vì [Brussels] đã quyết định rằng châu Âu sẽ là nơi khó khăn nhất để điều hướng như một công ty AI", Cleve, doanh nhân nói.
"Chúng tôi cần ít dây thép gai hơn, nếu không quá trình chuyển đổi có thể khiến chúng tôi phải trả giá đắt."
Các công ty công nghệ lớn có thể phải đối mặt với một cú đúp chống độc quyền từ Châu Âu?
Các vụ kiện tập thể về vi phạm chống độc quyền là một điều mới lạ ở Anh. Nhưng các trường hợp đang gia tăng. Vào tháng 6, một giáo sư luật của Đại học East Anglia đã đảm bảo tài trợ để đưa Amazon ra tòa vì cáo buộc gã khổng lồ công nghệ Mỹ này đã khai thác những người bán hàng sử dụng nền tảng của mình.
Vụ kiện đó, ước tính trị giá hơn 2.5 tỷ bảng Anh, chỉ là một trong số nhiều vụ kiện. Google cũng nằm trong tầm ngắm của các luật sư. Vào tháng 6, tòa án đã bật đèn xanh cho một vụ kiện trị giá 13.6 tỷ bảng Anh cáo buộc hành vi cạnh tranh không lành mạnh trong quảng cáo trực tuyến. Vụ kiện, được Google gọi là "chớp nhoáng", được đệ trình bởi Ad Tech Collective Action, đại diện cho các nhà xuất bản trang web.
Nhưng nhiều người có thể không biết về điều đó. Vương quốc Anh đã áp dụng chế độ “không tham gia”. Điều đó cho phép những người có thể nhận được tiền bồi thường tự động được đưa vào trừ khi họ chọn không tham gia. Nó cũng giải thích tại sao Anh chiếm gần một nửa số vụ kiện tập thể được đệ trình ở châu Âu trong năm năm qua.
Công nghệ không phải là mục tiêu lớn nhất. Một nửa trong số 120 tỷ euro tiền yêu cầu bồi thường tập thể được nộp tại Anh trong sáu năm tính đến năm 2022 liên quan đến các lĩnh vực khai thác mỏ, năng lượng và giao thông vận tải. Theo công ty luật quốc tế CMS, điều này phần lớn là do hành động đối phó với sự sụp đổ của đập Mariana năm 2015 ở Brazil.
Tuy nhiên, các vụ kiện liên quan đến công nghệ đang phát triển nhanh chóng. Trong 6 năm tính đến năm 2022, 12.4 tỷ euro tiền kiện tập thể chống lại các công ty công nghệ đã được đệ trình tại Hà Lan - quốc gia thân thiện với người khởi kiện, chỉ kém 4.9 tỷ euro so với Anh.
Nhiều yếu tố giải thích cho sự gia tăng kiện tụng ở Anh. Cho phép các vụ kiện không tham gia là một yếu tố, mặc dù vụ kiện Mariana cho thấy các vụ kiện tham gia cũng có thể tốn kém. Một yếu tố khác là khả năng chấp nhận tài trợ của bên thứ ba. Tài sản của các quỹ kiện tụng đã tăng hơn 10 lần lên 2.2 tỷ bảng Anh trong thập kỷ tính đến năm 2022, theo công ty luật RPC.
Nhưng việc thực thi chống độc quyền cứng rắn của công chúng cũng rất quan trọng vì các vụ kiện dân sự nói chung dựa vào các phán quyết của cơ quan quản lý. Brussels và Anh đã thực hiện một cách tiếp cận quyết liệt để kiểm soát Big Tech.
Các nhà đầu tư vào các tập đoàn công nghệ có túi tiền rủng rỉnh thường phớt lờ các cuộc tấn công chống độc quyền. Mặc dù vậy, các công ty này trong thâm tâm lại lên án việc các vụ kiện tập thể lan sang châu Âu từ Mỹ. Họ cho rằng nó gây ra thiệt hại kinh tế cho doanh nghiệp, làm tắc nghẽn tòa án và chủ yếu mang lại lợi ích cho luật sư và quỹ tài trợ.
Nhưng việc thực thi tư nhân có một mục đích. Các vụ kiện tập thể cho phép các nạn nhân được bồi thường đồng thời củng cố tính răn đe. Chúng làm tăng động lực để đưa hành vi cạnh tranh không lành mạnh ra ánh sáng và bổ sung cho công việc của các cơ quan quản lý. Điều đó khiến chúng trở thành một tính năng, chứ không phải lỗi, của chế độ cạnh tranh.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét