Sức nóng chính trị khiến các ngân hàng trung ương tạm dừng suy nghĩ về việc cắt giảm lãi suất

 (Theo Financial Times)- Sự gia tăng nhiệt độ chính trị đang làm phức tạp các quyết định về lãi suất ở Mỹ và Anh, nơi các ngân hàng trung ương đang cân nhắc việc cắt giảm chi phí vay mượn khi cử tri chuẩn bị đi bỏ phiếu. Ngân hàng Anh và Cục Dự trữ Liên bang muốn tránh bất kỳ nhận thức nào cho rằng họ đang cắt giảm lãi suất để giúp các chính phủ đương nhiệm, các quan chức và nhà kinh tế học trước đây cho biết, khiến họ có nhiều khả năng sẽ né tránh các động thái quá gần ngày bỏ phiếu. 

Tình hình đặc biệt khó khăn đối với BoE, theo các nhà hoạch định chính sách tiền tệ trước đây, do cuộc họp tiếp theo của họ chỉ diễn ra hai tuần trước cuộc tổng tuyển cử vào ngày 4 tháng 7. Thống đốc Andrew Bailey đã ra tín hiệu rằng việc cắt giảm lãi suất sắp diễn ra. “Các ngân hàng trung ương hoàn toàn không muốn tỏ ra can thiệp vào chính trị, vì vậy điều dễ dàng nhất là không làm gì cả,” Charles Goodhart, cựu thành viên Ủy ban Chính sách Tiền tệ của BoE cho biết. “[Nhưng] nếu bạn không [thay đổi lãi suất] trong tháng này, bạn có thể thực hiện nó vào tháng tới.” 

Sau khi tăng lãi suất lên mức cao nhất trong nhiều năm để ứng phó với đợt lạm phát tồi tệ nhất trong một thế hệ, các ngân hàng trung ương phương Tây hiện đang phải chịu áp lực mạnh mẽ để đảo ngược chiều hướng. Ngân hàng Canada và Ngân hàng Trung ương châu Âu là một trong những ngân hàng đã thực hiện bước đi đầu tiên hướng tới chính sách tiền tệ nới lỏng hơn, thực hiện các đợt cắt giảm đầu tiên vào tuần trước. Nhưng Fed và BoE đang tụt hậu vì họ đang cân nhắc những tác động của lạm phát dịch vụ dai dẳng.

Ở Mỹ, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đang phải đối mặt với một chiến dịch tranh cử kéo dài hơn nhiều so với tiến trình diễn ra nhanh chóng ở Anh. Mặc dù báo cáo việc làm mạnh mẽ vào thứ sáu, thị trường vẫn kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất vào giữa tháng Chín, cuộc họp cuối cùng của họ trước cuộc bầu cử tổng thống vào ngày 5 tháng 11. Nhưng một số người cho rằng điều này có thể khó khăn đối với các nhà hoạch định chính sách của Mỹ. Adam Posen, Giám đốc Viện Kinh tế Quốc tế Peterson và là cựu thành viên Ủy ban Chính sách Tiền tệ, cho biết tình hình kinh tế mạnh mẽ của Mỹ đồng nghĩa với việc Fed khó có thể thu hút sự chú ý bằng cách cắt giảm lãi suất trước bầu cử. "Fed không thể trì hoãn vô thời hạn, và cũng không nên báo hiệu rằng họ sẽ trì hoãn," ông nói. Nhưng ông nói thêm rằng việc cắt giảm lãi suất khó có thể xảy ra cho đến tháng chín và "nếu dữ liệu cho phép, họ sẽ cố gắng hết sức để không làm gì cho đến tháng 11".

Tổng thống Joe Biden phải đối mặt với áp lực chính trị từ một số đảng viên Dân chủ, nhưng ông và Bộ trưởng Bộ Tài chính, cựu Chủ tịch Fed Janet Yellen, kiên quyết khẳng định họ không muốn can thiệp vào tính độc lập của ngân hàng trung ương Mỹ. Dữ liệu có thể giúp Fed mua thêm thời gian. Lạm phát chi tiêu tiêu dùng cá nhân, ở mức 2.7%, vẫn cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% của họ. Thị trường lao động đang nguội lạnh chậm hơn dự kiến. Eswar Prasad, giáo sư tại Đại học Cornell, cho biết số liệu việc làm tháng 5 gần như chắc chắn loại trừ khả năng cắt giảm vào tháng 7. "Bất kỳ hành động nào của Fed, có vẻ khó xảy ra trong mùa hè, giờ đây có thể bị đẩy đến gần sát với cuộc bầu cử tháng 11 một cách khó chịu," Prasad nói. "Sự kết hợp của việc làm và tăng lương mạnh mẽ, cùng với áp lực lạm phát dai dẳng, cho thấy đà tăng trưởng bền vững." Fed đã dời cuộc họp tháng 11 sang sau cuộc bầu cử. Khoảng thời gian này cũng xảy ra vào năm 2020. Tuy nhiên, những người khác cho rằng Fed không có khả năng để thời điểm diễn ra cuộc tổng tuyển cử đóng vai trò gì. Cựu Phó Chủ tịch Fed Donald Kohn cho biết Chủ tịch Jay Powell "đã rất rõ ràng rằng các quyết định của họ không bị điều khiển bởi chính trị mà bởi kinh tế. Tôi tin tưởng ông ấy sẽ kiên định với điều đó." Ông nói thêm: "Vì vậy, nếu chúng ta đến tháng 9 và thị trường lao động suy yếu và lạm phát vẫn ở mức thấp, tôi không thấy tại sao họ lại không cắt giảm lãi suất."

Ở Anh, Sushil Wadhwani, một cựu thành viên khác của MPC, cho biết về nguyên tắc không có lý do gì khiến BoE không thể hành động trước cuộc bầu cử. Ông đã bỏ phiếu cắt giảm lãi suất chỉ một ngày trước cuộc tổng tuyển cử tháng 6 năm 2001, mặc dù đa số các thành viên khác lựa chọn giữ nguyên lãi suất. Nhưng ông nói thêm: "Tình hình hiện tại khó khăn hơn nhiều đối với ngân hàng, bởi vì họ (các chính trị gia) đã nói nhiều hơn về lãi suất." Thống đốc Bailey cho biết vào tháng trước rằng các thành viên MPC "không bao giờ thảo luận về chính trị" trong các cuộc họp của họ. "Nhiệm vụ của chúng tôi là đưa ra các quyết định phù hợp với nhiệm vụ của mình." Tuy nhiên, Thủ tướng Rishi Sunak vào tháng trước đã gợi ý rằng việc bỏ phiếu cho Đảng Bảo Thủ của ông ấy thay vì Đảng Lao Động đối lập sẽ là một lá phiếu cho chi phí vay mượn rẻ hơn, trong một động thái can thiệp vào tính độc lập của BoE. "Chính phủ gần đây nhất này sẵn sàng đưa ra quan điểm về chính sách tiền tệ hơn nhiều so với các chính phủ trước đây; dường như họ không thực sự hiểu khái niệm về độc lập hoạt động," Martin Weale, thành viên MPC từ năm 2010-2016, cho biết.

"Nếu tôi là thành viên của MPC, tôi nghĩ mình sẽ cần một lý do đặc biệt chính đáng để thực hiện thay đổi ngay trước thềm tổng tuyển cử." Số liệu lạm phát của Anh trong tháng 4 cao hơn dự kiến, trong khi tăng trưởng CPI dịch vụ chỉ giảm nhẹ xuống 5.9% - cao hơn nhiều so với mức dự báo 5.5% của BoE. Nhưng nếu số liệu lạm phát tháng 5, được công bố vào ngày 19 tháng 6, cho thấy giá tiêu dùng giảm đáng kể, thì lý do để cắt giảm lãi suất ngay lập tức từ 5,25% tại cuộc họp tiếp theo của BoE có thể lấn át mọi cân nhắc về chính trị. "Nếu dữ liệu vào ngày 19 [tháng 6] đủ thuyết phục, tôi không nghĩ ai có thể cãi nhau với việc họ cắt giảm lãi suất," Wadhwani nói.