Các nhà hoạch định chính sách tại Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) đang giải quyết một loạt các cuộc tranh luận vấn đề, khi họ đối mặt với những khó khăn thực tế trong việc tăng lãi suất lần đầu tiên kể từ mùa hè năm 2006.
Mặc dù BoJ đã báo hiệu rằng họ gần như sẵn sàng chấm dứt kỷ nguyên chưa từng có của tiền rẻ, với việc tăng lãi suất lần đầu tiên dự kiến diễn ra vào tháng 3 hoặc tháng 4, nhưng ngân hàng này vẫn phải đối mặt với một số quyết định đầy thách thức về cách thoát khỏi lãi suất âm mà không gây ra hỗn loạn cho thị trường toàn cầu và các nhà cho vay Nhật Bản.
Một trong những câu hỏi đó là liệu có nên tăng lãi suất lên 0 trước hay đi thẳng vào vùng dương; phải làm gì với danh mục trái phiếu khổng lồ của ngân hàng trung ương; và quan trọng nhất, cần báo hiệu gì về lộ trình của lãi suất sau lần tăng đầu tiên.
Takafumi Yamawaki, Trưởng bộ phận nghiên cứu lãi suất Nhật Bản của JPMorgan cho biết: "BoJ vẫn chưa tiết lộ chi tiết về các bước đi cụ thể. Ngân hàng này cho biết họ muốn duy trì tính liên tục, nhưng liệu điều đó chỉ áp dụng cho lãi suất chính sách hay còn ở những lĩnh vực khác thì khó có thể nói được."
Về vấn đề đầu tiên, các quan chức của BoJ gần như đã đi đến quyết định: họ có khả năng sẽ tăng lãi suất điều hành thêm 20 điểm cơ sở lên 0.1%. Trong một bài phát biểu gần đây, Phó thống đốc BoJ Shunichi Uchida cho rằng điều này sẽ khiến lãi suất thị trường tiền tệ tăng từ mức thấp hơn một chút so với 0 lên khoảng từ 0 đến 0.1%.
Tuy nhiên, vẫn còn một câu hỏi hóc búa là liệu có nên từ bỏ hệ thống lãi suất ba tầng phức tạp của BoJ đối với tiền gửi tại ngân hàng trung ương, được áp dụng cách đây 8 năm để khuyến khích giao dịch trên thị trường liên ngân hàng và hạn chế ảnh hưởng đến thu nhập từ chính sách lãi suất âm.
Stefan Angrick, nhà kinh tế cao cấp tại Moody's Analytics cho biết: "Cách rõ ràng nhất là loại bỏ hệ thống tầng. Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đã từng áp dụng chính sách lãi suất 0% và không có hệ thống tầng vào thời điểm đó nên việc này hoàn toàn hợp lý."
Nhưng theo Izuru Kato, nhà nghiên cứu lâu năm của BoJ và là nhà kinh tế trưởng tại Totan Research, việc quay trở lại tình hình trước năm 2016 sẽ không dễ dàng. Nếu hệ thống phân tầng bị loại bỏ, sẽ có rất ít động lực để các ngân hàng thương mại giao dịch trên thị trường tiền tệ ngắn hạn trừ khi BoJ bắt đầu thu hẹp bảng cân đối kế toán để giảm dự trữ thừa.
Ông Kato cho biết BoJ có thể duy trì hệ thống hai tầng để ngăn chặn sự sụt giảm giao dịch liên ngân hàng, đồng thời chỉ ra cách Ngân hàng Trung ương Thụy Sĩ duy trì hệ thống phân tầng dự trữ của mình vì cùng lý do sau khi quay trở lại lãi suất chính sách dương vào năm 2022.
Đối với danh mục trái phiếu nắm giữ, BoJ không có khả năng thực hiện bất kỳ bước chuyển mạnh mẽ nào sang thắt chặt định lượng - tạm dừng mua tài sản hoặc thậm chí bán tài sản. Thay vào đó, các quan chức cho rằng họ có thể tận dụng lịch trình đáo hạn không đồng đều để giảm dần danh mục đầu tư ngay cả khi họ tiếp tục mua trái phiếu mới.
Trong vài năm tới, lượng trái phiếu đáo hạn hàng năm từ danh mục đầu tư sẽ vào khoảng 70 nghìn tỷ yên (470 tỷ USD). Với việc BoJ mua trái phiếu với tốc độ gần như vậy, các điều chỉnh nhỏ đối với lịch trình mua có thể khiến danh mục đầu tư giảm xuống.
Bên cạnh các quyết định kỹ thuật, điều rõ ràng là lộ trình bình thường hóa chính sách của BoJ sẽ khác với các lộ trình được Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) thực hiện khi họ tăng lãi suất hàng loạt vào năm 2022 để kiềm chế lạm phát.
Kinh tế Nhật Bản chỉ tăng .,1% theo quý trong ba tháng cuối năm 2023 do tiêu dùng yếu. Giai đoạn gần đây giá cả tăng mạnh - được các nhà hoạch định chính sách hoan nghênh sau nhiều năm giảm phát - dường như đã sắp kết thúc. Lạm phát cơ bản giảm trong tháng 1 ba tháng liên tiếp, giữ vững ở mức mục tiêu 2% của BoJ.
Điều đó có nghĩa là lãi suất có khả năng sẽ duy trì ở mức rất thấp trong tương lai gần và các quan chức của BoJ không coi lần tăng đầu tiên là dấu hiệu cho thấy sẽ có nhiều lần tăng tiếp theo.
Trong bài phát biểu của mình, ông Uchida nhấn mạnh rằng tình hình của Nhật Bản không thể so sánh với Mỹ hay châu Âu vì kỳ vọng lạm phát chưa được neo giữ ở mức 2% sau thời kỳ dài giảm phát và trì trệ kinh tế. Ông nói: “Ngay cả khi ngân hàng chấm dứt chính sách lãi suất âm, thì cũng khó có thể hình dung con đường mà họ sẽ tiếp tục tăng lãi suất nhanh chóng.”
Các nhà tham gia thị trường vẫn chia rẽ về tốc độ tăng dần dần. Yamawaki và UBS dự kiến lãi suất điều hành sẽ giữ ở mức 0 hoặc 0.1% cho đến năm 2025, trong khi Morgan Stanley dự kiến lãi suất sẽ tăng lên 0.25% vào tháng 7. IMF đã khuyến nghị BoJ nên tăng lãi suất điều hành trong vài năm tới, nhưng đồng thời cho rằng quá trình này nên diễn ra dần dần.
Một trong những yếu tố không chắc chắn lớn nhất là tăng lương. Các công ty lớn của Nhật Bản đã báo hiệu rằng họ sẽ tăng lương trong các cuộc đàm phán mùa xuân hàng năm diễn ra vào năm nay, dự kiến sẽ kết thúc vào tháng này.
Nhưng Kazuo Momma, cựu giám đốc điều hành chính sách tiền tệ tại BoJ, hiện là nhà kinh tế điều hành tại Viện nghiên cứu Mizuho cho biết, cần phải có mức tăng lương mạnh hơn trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ để hợp lý cho việc tăng lãi suất điều hành lần thứ hai.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét